De kinderen ervaren ongelijkheid in het familiebedrijf

Soms ervaren kinderen ongelijkheid. Ze hebben bijvoorbeeld het gevoel dat zij van jongs af aan als minder competent worden gezien en niet gelijk worden behandeld. Dit gevoel kan lang doorwerken en kan eenheid in het team van broers en zussen belemmeren. Hoe ga je hiermee om?

Een voorbeeld is de familie Joosten. Vader Hein heeft de aandelen van zijn bedrijf al overgedragen aan zijn drie kinderen: Janine, Alex en Thijs. Hein staat nog aan het roer in het bedrijf, Alex en Thijs werken in het bedrijf. Hein vindt zijn jongste zoon Thijs heel geschikt als volgende CEO.

Deze voorkeur heeft niet met familie en liefde te maken, maar met hoe hij kijkt als ondernemer. Maar voor Alex voelt dit niet zo. Hij ziet dat zijn vader een voorkeur heeft voor zijn jongere broer Thijs. Dat was vroeger al zo. Hein had weinig tijd voor de familie, zijn aandacht was schaars. Daarom stak het Alex als zijn vader heel blij was met de hoge rapportcijfers van Thijs en Janine. Nu ervaart Alex datzelfde gevoel in het familiebedrijf. Zijn vader geeft de voorkeur aan Thijs. Dat doet pijn.

Historische impasse

Als het gevoel van ongelijkheid diep zit en lang onbesproken blijft, kan het onbewust veel domineren in de relaties in de eigenaarsfamilie. Het kan resulteren in wat wel een historische impasse wordt genoemd. Wanneer er aan bepaalde situaties uit het verleden wordt geraakt, komen er negatieve gevoelens naar boven die het verdere gesprek belemmeren. Daardoor ontstaat er een impasse.

Als voorbeeld weer Alex. Regelmatig komt in het bedrijf of in de aandeelhoudersvergadering dat gevoel op dat zijn vader blijer is met zijn broer en zus dan met hem. Dan slaat hij dicht. Daarna stokt het gesprek. Niemand weet wat hij ermee moet. Niemand benoemt wat er speelt, dat is te lastig. Zo gaat het al jaren. Het is een olifant in de kamer geworden die open gesprekken tegenhoudt en het moeilijker maakt om samen te werken en om samen beslissingen te nemen. Dat is slecht voor het bedrijf.

Veilige setting

Wat kun je er aan doen als zo’n impasse er is? Hoe lastig ook, erken de olifant in de kamer. Neem stappen om er iets mee te doen.

Iemand kan dit individueel doen met bijvoorbeeld een coach. Vaak werkt het nog beter als er op een veilige manier gesproken kan worden in een familiegesprek waarin broers en zussen elkaar kunnen vertellen hoe zij bepaalde dingen hebben ervaren. De setting is heel belangrijk. Als broers en zussen niet gewend zijn zo te praten – niet ongewoon in ondernemersfamilies –  is het raadzaam een facilitator te gebruiken bij wie zij zich veilig voelen. In dit soort gesprekken blijkt het verbindend te zijn om elkaars perspectief en gevoel echt te horen. Met die verbinding kom je uit de historische impasse en is er weer ruimte voor voorwaartse bewegingen. En dat is niet alleen fijn voor de familie, maar komt ook het bedrijf ten goede.